สำนักข่าวหุ้นอินไซด์(2 กันยายน 2568)--------เหตุการณ์ประท้วงในอินโดนีเซียตั้งแต่วันที่ 25 ส.ค. 2025 กำลังกลายเป็นวิกฤตทางสังคมและเศรษฐกิจที่ทวีความรุนแรงขึ้น โดยเริ่มจากกระแสต่อต้านนโยบายสวัสดิการค่าที่พักของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นจำนวน 50 ล้านรูเปียห์/เดือน (3,000 ดอลลาร์ฯ/เดือน) เป็นแบบเหมาจ่ายครั้งเดียวเป็นเวลา 12 เดือน (เริ่ม ต.ค. 2024 สิ้นสุด ต.ค. 2025) เพื่อให้นำไปใช้ตลอดวาระ 5 ปี (2024-2029) แม้คำนวณแล้วเฉลี่ยเป็นสวัสดิการเพิ่มขึ้นเพียงเดือนละ 10 ล้านรูเปียห์ (600 ดอลลาร์ฯ) แต่ความไม่โปร่งใสในการสื่อสาร ยิ่งสะท้อนความเหลื่อมล้ำในระบบเศรษฐกิจของประเทศ โดยศูนย์วิจัยกสิกรไทย มีมุมมอง ดังนี้

• การชุมนุมประท้วงได้ขยายวงกว้างไปยังเมืองหลักทางเศรษฐกิจ อาทิ จาการ์ตา สุราบายา บันดุง บาหลี สุลาเวสี และยังไม่มีแนวโน้มสงบลงในระยะสั้น แม้ประธานาธิบดีปราโบโว ซูเบียนโต จะออกแถลงการณ์เมื่อ 31 ส.ค. ประกาศยกเลิกสวัสดิการดังกล่าว ออกคำสั่งระงับการเดินทางไปต่างประเทศของ ส.ส. รวมถึงลดสิทธิประโยชน์บางประการแต่ความไม่พอใจของประชาชนยังคงปะทุ

• ความเสี่ยงเศษฐกิจเพิ่มขึ้น กระทบกิจกรรมทางเศรษฐกิจและท่องเที่ยวโดยตรง พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากการชุมนุมส่วนใหญ่ล้วนเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวของประเทศ โดยเฉพาะจาการ์ตาและบาหลี ซึ่งในปี 2024 มีนักท่องเที่ยวรวมกันกว่า 8.8 ล้านคน คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 65% ของนักท่องเที่ยวทั้งประเทศ การประท้วงในพื้นที่กระทบกิจรรมทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสคัญ ทั้งยังสร้างความกังวลในหมู่นักลงทุนผ่านความผันผวนของตลาดหุ้นและค่าเงิน

• ปัญหาสำคัญที่อยู่เบื้องหลังความไม่พอใจของประชาชนคือ ความเหลื่อมล้ำเชิงโครงสร้างรายได้ที่เริ่มเห็นชัด โดยรายได้พื้นฐานของ ส.ส.อยู่ที่ 4.2-5.04 ล้านรูเปียห์/เดือน (255-307 ดอลลาร์ฯ/เดือน) แต่เมื่อรวมสวัสดิการและค่าเบี้ยเลี้ยงอื่นๆ อาจสูงถึง 100-230 ล้านรูเปียห์ (ราว 6,000-13,900 ดอลลาร์สหรัฐ) ซึ่งสูงกว่าค่าจ้างขั้นต่ำเฉลี่ยทั้งประเทศอย่างมาก โดยค่าจ้างขั้นต่ำเฉลี่ยทั้งประเทศอยู่ที่ 197 ดอลลาร์ฯ/เดือน โดยเฉพาะสุลาเวสีตะวันออกเฉียงใต้อยู่ในระดับต่ำสุดเพียง 129 ดอลลาร์ฯ/เดือน ซึ่งนับเป็นระดับเกือบต่ำที่สุดในอาเซียน

• เศรษฐกิจภายในประเทศยังเผชิญความท้าทายจากกำลังซื้อที่อ่อนแรง โดยการบริโภคมีสัดส่วนถึง 53% ของ GDP แต่เติบโตเพียง 4.97%YoY ในไตรมาส 2/2025 ต่ำกว่าภาคเศรษฐกิจอื่นๆ สอดคล้องกับดัชนีความเชื่อมั่นผู้บริโภคยังปรับตัวต่ำตลอดช่วงครึ่งปีแรก ยิ่งตอกย้ำการชะลอตัวของอุปสงค์ในประเทศ ขณะที่ชั้นกลางซึ่งเป็นกำลังหลักในขับเคลื่อนการบริโภคลดลงจาก 57.3 ล้านคนในปี 2019 เหลือเพียง 47.9 ล้านคนในปี 2024 และถูกแทนที่ด้วยกลุ่มประชาชนที่มีระดับรายได้น้อยมีจำนวนเพิ่มขึ้นเป็น 233.7 ล้านคน

• ค่าเงินรูเปียห์อ่อนค่ามากขึ้น (รูปที่ 3) ตั้งแต่วันเริ่มต้นการประท้วงค่าเงินรูเปียห์อ่อนค่าจาก 16,340 รูเปียห์/ดอลลาร์ฯ (25 ส.ค.) มาอยู่ที่ 16,461 รูเปียห์/ดอลลาร์ฯ ในวันที่ 1 ก.ย. (อ่อนค่า 0.74%) และบางช่วงเวลามีการเคลื่อนไหวใกล้ระดับต่ำสุดนับตั้งแต่วิกฤตปี 1998 สะท้อนความวิตกของตลาดการเงิน ยิ่งเพิ่มแรงกดดันต่อการดำเนินนโยบายการเงิน โดยแม้ธนาคารกลางอินโดนีเซีย (BI) จะยังไม่ส่งสัญญาณเปลี่ยนทิศทางนโยบายการเงิน แต่ความไม่แน่นอนที่เพิ่มขึ้นอาจจำกัดการผ่อนคลายอัตราดอกเบี้ยเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจในช่วงที่เหลือของปี 2025 เนื่องจาก BI ยังคงให้น้ำหนักกับเสถียรภาพของค่าเงินเป็นสำคัญ

• อันดับความน่าเชื่อถือของประเทศยังไม่เปลี่ยน แต่มีความเสี่ยงสะสมเพิ่มขึ้น โดยสถาบันจัดอันดับ S&P Global Ratings และ Fitch Ratings ยังคงจัดอันดับความน่าเชื่อถือของอินโดนีเซียไว้ที่ BBB และ Moody’s จัดอันดับไว้ที่ Baa1 พร้อมทั้งคงแนวโน้มความน่าเชื่อถือไว้ที่มีเสถียรภาพ (Stable) (ตารางที่ 1)

ตารางที่ 1: อันดับความน่าเชื่อถือของประเทศอินโดนีเซียยังอยู่ในระดับ Investment Grade
สถาบันจัดอันดับ อันดับ แนวโน้ม
S&P Global Ratings BBB Stable
Fitch Ratings BBB Stable
Moody’s Baa1 Stable
ที่มา: Ministry of Finance Republic of Indonesia, โดยศูนย์วิจัยกสิกรไทย

• ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า หากการชุมนุมประท้วงยาวนานเกิน 1 เดือน โดยที่ภาครัฐไม่สามารถควบคุมสถานการณ์และเรียกคืนความเชื่อมั่นได้โดยเร็ว เศรษฐกิจอินโดนีเซียในปี 2025 มีแนวโน้มเติบโตต่ำกว่าประมาณการเดิมที่ 4.8% ซึ่งจะยิ่งกระทบการฟื้นตัวของเศรษฐกิจและทำให้การแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำในระยะยาวเป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น